Inzet van vrijwilligers: wat zijn de mogelijkheden? 

Veel zorgaanbieders overwegen of zetten al vrijwilligers in om patiënten bij aankomst en vertrek te begeleiden. Denk aan het ophalen met een rolstoel in de parkeergarage of het helpen instappen in een voertuig. 

Toegestaan, mits goed georganiseerd 
De inzet van vrijwilligers is in principe toegestaan, zolang er duidelijke afspraken zijn over: 

• taken en grenzen van hun rol (geen medische handelingen); 

• instructie en begeleiding, zodat zij weten hoe om te gaan met kwetsbare patiënten; 

• aansprakelijkheidsdekking, zodat zowel vrijwilliger als zorgaanbieder beschermd zijn bij incidenten. 

Let op: vrijwilligers zijn géén formele zorgverleners. Dat betekent dat hun taken beperkt moeten blijven tot logistieke of ondersteunende hulp – zoals duwen van een rolstoel of wijzen van de weg. En niet medische begeleiding of beslissingen omvatten. 

Risico’s en verzekering 

De belangrijkste risico’s bij het inzetten van vrijwilligers of chauffeurs zijn: 

• lichamelijk letsel bij de patiënt (bijvoorbeeld bij een val); 

• materiële schade aan eigendommen van de patiënt of derde; 

• letsel bij de vrijwilliger (bijvoorbeeld rugletsel bij het duwen van een zware rolstoel). 

Aansprakelijkheidsverzekering van de organisatie 
Vrijwilligers vallen doorgaans onder de aansprakelijkheidsverzekering van de zorgaanbieder, mits hun inzet formeel en goed vastgelegd is. Controleer dus: 

• of uw aansprakelijkheidsverzekering dekking biedt voor vrijwilligers; 

• of er aanvullende voorwaarden gelden (zoals verplichte instructies of registratie); 

• of er bij gemeenten of vrijwilligerscentrales collectieve vrijwilligersverzekeringen lopen die u kunt benutten. 

Chauffeursdiensten: professionele inzet, andere regels 

Sommige zorginstellingen werken met externe chauffeursdiensten of overwegen dit. Denk aan vervoer van huis naar kliniek, of van parkeerplek naar ingang. 

Professionele chauffeursdiensten (WMO of commercieel): 

• vallen onder de Wet personenvervoer 2000 en moeten beschikken over de juiste vergunningen voor personenvervoer; 

• zijn zelf verantwoordelijk voor hun verzekering (WA, inzittenden, etc.); 

• kunnen aanvullende risico’s afdekken, bijvoorbeeld bij gebruik van rolstoelbussen of aangepaste voertuigen. 

Let op: Als uw organisatie zelf vervoer aanbiedt met personeel of vrijwilligers, kan dit beschouwd worden als eigen vervoersdienst. Dan gelden er aanvullende eisen op het gebied van veiligheid, privacy en aansprakelijkheid. 

Alternatieven en afwegingen 

• Parkeerhulp via eigen personeel (bijvoorbeeld receptionisten of zorgassistenten); 

• Samenwerking met taxibedrijven met zorgervaring; 

• Mobiele ophaalpunten met buzzers of apps, waarmee patiënten om hulp kunnen vragen vanaf hun voertuig; 

• Beveiligingspersoneel of gastvrouwen/gastheren met rolstoelhulp als onderdeel van hun taakomschrijving. 

Conclusie 

Het halen en brengen van patiënten is een waardevolle service, maar vraagt om zorgvuldige juridische afwegingen. Zorg voor: 

• heldere taakomschrijvingen; 

• voldoende instructie en begeleiding; 

• passende aansprakelijkheids- en ongevallenverzekeringen.